IC50Yi1pbWFnZXtwb3NpdGlvbjpyZWxhdGl2ZTt0cmFuc2l0aW9uOnRyYW5zZm9ybSAwLjI1cyBlYXNlfS53cC1ibG9jay1pbWFnZSAudGItaW1hZ2UuYWxpZ25jZW50ZXJ7bWFyZ2luLWxlZnQ6YXV0bzttYXJnaW4tcmlnaHQ6YXV0b30udGItaW1hZ2UgaW1ne21heC13aWR0aDoxMDAlO2hlaWdodDphdXRvO3dpZHRoOmF1dG87dHJhbnNpdGlvbjp0cmFuc2Zvcm0gMC4yNXMgZWFzZX0udGItaW1hZ2UgLnRiLWltYWdlLWNhcHRpb24tZml0LXRvLWltYWdle2Rpc3BsYXk6dGFibGV9LnRiLWltYWdlIC50Yi1pbWFnZS1jYXB0aW9uLWZpdC10by1pbWFnZSAudGItaW1hZ2UtY2FwdGlvbntkaXNwbGF5OnRhYmxlLWNhcHRpb247Y2FwdGlvbi1zaWRlOmJvdHRvbX0gLndwLWJsb2NrLWltYWdlLnRiLWltYWdlW2RhdGEtdG9vbHNldC1ibG9ja3MtaW1hZ2U9IjQxYzg2ZWYyNjVlZjAyY2U4YTJlNGFmM2U0ZTQ3NGZkIl0geyBtYXgtd2lkdGg6IDEwMCU7IH0gLnRiLWdyaWQsLnRiLWdyaWQ+LmJsb2NrLWVkaXRvci1pbm5lci1ibG9ja3M+LmJsb2NrLWVkaXRvci1ibG9jay1saXN0X19sYXlvdXR7ZGlzcGxheTpncmlkO2dyaWQtcm93LWdhcDoyNXB4O2dyaWQtY29sdW1uLWdhcDoyNXB4fS50Yi1ncmlkLWl0ZW17YmFja2dyb3VuZDojZDM4YTAzO3BhZGRpbmc6MzBweH0udGItZ3JpZC1jb2x1bW57ZmxleC13cmFwOndyYXB9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uPip7d2lkdGg6MTAwJX0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi10b3B7d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LXN0YXJ0fS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbi50Yi1ncmlkLWFsaWduLWNlbnRlcnt3aWR0aDoxMDAlO2Rpc3BsYXk6ZmxleDthbGlnbi1jb250ZW50OmNlbnRlcn0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi1ib3R0b217d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LWVuZH1AbWVkaWEgb25seSBzY3JlZW4gYW5kIChtYXgtd2lkdGg6IDc4MXB4KSB7ICAudGItaW1hZ2V7cG9zaXRpb246cmVsYXRpdmU7dHJhbnNpdGlvbjp0cmFuc2Zvcm0gMC4yNXMgZWFzZX0ud3AtYmxvY2staW1hZ2UgLnRiLWltYWdlLmFsaWduY2VudGVye21hcmdpbi1sZWZ0OmF1dG87bWFyZ2luLXJpZ2h0OmF1dG99LnRiLWltYWdlIGltZ3ttYXgtd2lkdGg6MTAwJTtoZWlnaHQ6YXV0bzt3aWR0aDphdXRvO3RyYW5zaXRpb246dHJhbnNmb3JtIDAuMjVzIGVhc2V9LnRiLWltYWdlIC50Yi1pbWFnZS1jYXB0aW9uLWZpdC10by1pbWFnZXtkaXNwbGF5OnRhYmxlfS50Yi1pbWFnZSAudGItaW1hZ2UtY2FwdGlvbi1maXQtdG8taW1hZ2UgLnRiLWltYWdlLWNhcHRpb257ZGlzcGxheTp0YWJsZS1jYXB0aW9uO2NhcHRpb24tc2lkZTpib3R0b219LnRiLWdyaWQsLnRiLWdyaWQ+LmJsb2NrLWVkaXRvci1pbm5lci1ibG9ja3M+LmJsb2NrLWVkaXRvci1ibG9jay1saXN0X19sYXlvdXR7ZGlzcGxheTpncmlkO2dyaWQtcm93LWdhcDoyNXB4O2dyaWQtY29sdW1uLWdhcDoyNXB4fS50Yi1ncmlkLWl0ZW17YmFja2dyb3VuZDojZDM4YTAzO3BhZGRpbmc6MzBweH0udGItZ3JpZC1jb2x1bW57ZmxleC13cmFwOndyYXB9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uPip7d2lkdGg6MTAwJX0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi10b3B7d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LXN0YXJ0fS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbi50Yi1ncmlkLWFsaWduLWNlbnRlcnt3aWR0aDoxMDAlO2Rpc3BsYXk6ZmxleDthbGlnbi1jb250ZW50OmNlbnRlcn0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi1ib3R0b217d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LWVuZH0gfSBAbWVkaWEgb25seSBzY3JlZW4gYW5kIChtYXgtd2lkdGg6IDU5OXB4KSB7ICAudGItaW1hZ2V7cG9zaXRpb246cmVsYXRpdmU7dHJhbnNpdGlvbjp0cmFuc2Zvcm0gMC4yNXMgZWFzZX0ud3AtYmxvY2staW1hZ2UgLnRiLWltYWdlLmFsaWduY2VudGVye21hcmdpbi1sZWZ0OmF1dG87bWFyZ2luLXJpZ2h0OmF1dG99LnRiLWltYWdlIGltZ3ttYXgtd2lkdGg6MTAwJTtoZWlnaHQ6YXV0bzt3aWR0aDphdXRvO3RyYW5zaXRpb246dHJhbnNmb3JtIDAuMjVzIGVhc2V9LnRiLWltYWdlIC50Yi1pbWFnZS1jYXB0aW9uLWZpdC10by1pbWFnZXtkaXNwbGF5OnRhYmxlfS50Yi1pbWFnZSAudGItaW1hZ2UtY2FwdGlvbi1maXQtdG8taW1hZ2UgLnRiLWltYWdlLWNhcHRpb257ZGlzcGxheTp0YWJsZS1jYXB0aW9uO2NhcHRpb24tc2lkZTpib3R0b219LnRiLWdyaWQsLnRiLWdyaWQ+LmJsb2NrLWVkaXRvci1pbm5lci1ibG9ja3M+LmJsb2NrLWVkaXRvci1ibG9jay1saXN0X19sYXlvdXR7ZGlzcGxheTpncmlkO2dyaWQtcm93LWdhcDoyNXB4O2dyaWQtY29sdW1uLWdhcDoyNXB4fS50Yi1ncmlkLWl0ZW17YmFja2dyb3VuZDojZDM4YTAzO3BhZGRpbmc6MzBweH0udGItZ3JpZC1jb2x1bW57ZmxleC13cmFwOndyYXB9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uPip7d2lkdGg6MTAwJX0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi10b3B7d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LXN0YXJ0fS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbi50Yi1ncmlkLWFsaWduLWNlbnRlcnt3aWR0aDoxMDAlO2Rpc3BsYXk6ZmxleDthbGlnbi1jb250ZW50OmNlbnRlcn0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi1ib3R0b217d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LWVuZH0gfSA=
It-Tieni Riflessjoni dwar il-kwadru titulari tal-Kolleġjata ta’ San Lawrenz, il-Birgu
Nerġgħu lura għall-kor tal-Knisja Arċipretali tal-Birgu u npoġġu f’waħda mis-sedji fejn joqogħdu l-kanonċi waqt it-talb tal-Liturġija tas-Sigħat. F’dak l-ambjent relattivament nieqes mid-dawl, nerġgħu nerfgħu l-ħarsa tagħna lejn il-kapulavur li Preti joħloq bil-logħob bejn id-dlam u d-dawl. Nistgħu nistħajlu li bejniethom id-dlam u d-dawl qegħdin f’taqbida, imma anke hawnhekk, bħal fil-misteru tal-Inkarnazzjoni tal-Verb Etern kif imfisser lilna mill-Evanġelista Ġwanni, “Id-dawl jiddi fid-dlam, imma d-dlam ma għelbux” (Ġw 1, 5).
Fi żmien San Lawrenz u kif naraw anke f’din ix-xena, id-dlam kien dak tal-paġniżmu u tal-vjolenza, sew dik tal-gwerra u sew dik tal-ispettakli makabri fl-anfiteatri bil-gladjaturi, il-bhejjem u l-ikkundannati għall-mewt, xi wħud minħabba l-fidi tagħhom. Kien id-dlam tal-persekuzzjoni bla bażi u d-dlam tal-injoranza li kollha kburija żżomm il-bniedem milli jagħraf id-dawl.
Illum bħala Nsara bid-Dawl ta’ Kristu qed ikollna nikkonfrontaw id-dlam tal-kultura tal-mewt u tal-bnedmin mormija meta ma jkunux għadhom ta’ siwi għas-soċjetà. Id-dlam tal-antagoniżmu jew tat-twemmin f’qawwiet maġiċi u superstizzjonijiet oħra—estremi li jitbewsu flimkien meta titwarrab il-fidi vera biex jerġa’ jidħol paganiżmu ta’ forma ġdida. Imbagħad id-dlam tal-mentalità li rridu kollox issa u malajr, “life is now” … mentalità li tidher kollha dawl imma hija ħrafa li tagħmina biex ngħixu llum u għada ħadd ma rah, biex ngħixu bil-ħrafa taż-żgħożija eterna li twassalna biex nirreżistu li nikbru u nieħdu responsabbiltà fil-konfront ta’ oħrajn, fil-familja, fil-parroċċa, fuq il-postijiet tax-xogħol, fis-soċjetà in ġenerali. Il-mentalità ta’ ħajja mgħixa daqslikieku m’aħna se mmutu qatt. Imma dawn joħolqu l-vojt mudlam tan-nuqqas ta’ sens fil-ħajja, ta’ ħarba mir-realtà tal-mewt għax, ġaladarba m’għadux jemmen, il-bniedem ma jafx x’hemm wara li jinżel is-separju fuq id-dramm ta’ ħajtu u jaqa’ d-dlam.
Għalkemm l-element tal-mhux magħruf xorta jibqa’ qawwi, għal dawk jemmnu tal-anqas jafu li mhumiex waħedhom, minsijin u mitluqin għal rashom f’dan l-univers bla qies. Fil-qalba tad-dlamijiet Preti jurina lil San Lawrenz jilma. U jilma għax ħarsu ’l fuq lejn id-Dawl.
Huwa dan l-istess dawl ta’ Kristu li, fi kliem il-Konċilju Vatikan II, jiddawwal il-misteru tal-bniedem innifsu (Gaudium et Spes, par. 22). Għaldaqstant, quddiem din it-tila immensa nistgħu inħallu wkoll jiddawwal il-misteru tiegħi u tiegħek, hekk li ma nibqgħux inħarsu lejn il-mera u naraw id-dlam fil-ħofor ta’ għajnejna imma minflok inħallu lill-Mulej inissel f’moħħna u f’qalbna dak li jara hu f’għajnejna: id-dmugħ, it-tamiet, ix-xewqat u l-biżgħat tagħna … Imma jara wkoll dak li hu poġġa fina: teżor kbir ta’ mħabba f’ġarra tal-fuħħar, veru, imma kull ħaġa prezzjuża hija fraġli u kull imħabba teħtieġ l-għożża. L-imħabba ta’ Alla għalina tassew turina kemm aħna fqar quddiemu imma, għax fqar, għax vojta, għax imneżża’ mill-kburija, nistgħu nilqgħu l-imħabba tiegħu għalina u nħalluha ssir il-fjamma u l-enerġija li tħaddem il-magna ta’ ħajjitna u ddawwal id-dlamijiet tagħna hekk li ma’ Santu Wistin intennu t-talba: “O verità, id-dawl ta’ qalbi, u mhux id-dlamijiet tiegħi jkellmuni” (Confessiones, 12.10).