Is-santwarji u l-imkejjen ta’ qima u devozzjoni huma kemm id-destinazzjoni tal-pellegrinaġġ u kif ukoll il-post fejn il-konfini bejn is-sema u l-art jisparixxu u s-sema tinżel fl-art biex l-art titla’ s-sema. Imma, stenn, il-vjaġġ proprju għadu se jibda! Kif qal Sir Winston Churchill f’diskors nhar l-10 ta’ Novembru 1942 wara r-rebħa kruċjali li l-Alleati għamlu fl-Eġittu waqt it-Tieni Gwerra Dinjija: “Now this is not the end. It is not even the beginning of the end, but it is, perhaps, the end of the beginning”—“Issa dan mhux it-tmiem. Mhux lanqas il-bidu tat-tmiem, iżda huwa, forsi, it-tmiem tal-bidu.”

It-tmiem hu l-bidu. Id-destinazzjoni hi l-punt tat-tluq. Ma’ tmiem il-pellegrinaġġ, tibda t-triq lura għar-ritorn tal-ħajja tas-soltu. Imma ma tistax tmur “lura” l-istess bniedem, l-istess persuna. Inkella tkun għamilt mixja twila, hike, jew passiġġata li fihom ħadt gost u striħajt mentalment, imma ma tkunx għamilt pellegrinaġġ. Id-destinazzjoni tal-pellegrinaġġ issir għalik il-punt tat-tluq ta’ dan l-istess vjaġġ tal-ħajja imma mibdul: Il-perspettiva fuq l-istess ħajja m’għadhiex l-istess għax ġiet miftuħa għal orizzonti ġodda. Jaf ħarġu skeletri midfuna jew ġrajjiet li kont ilek taħbi taħt it-tapit u tul it-triq fl-aħħar waqajt fihom. Għadu jidwi l-eku ta’ kliem li smajt fil-pellegrinaġġ jew ħafna snin ilu u li reġgħu telgħu fil-wiċċ, u la tista’ u lanqas trid tinjorahom. Xammejt fwejjaħ li fil-belt ma xxommhomx, imħallta mar-riħa tal-għaraq tiegħek u ta’ pellegrini sħabek li minn banda tixtieq tnaddaf imnifsejk minnhom u mill-banda l-oħra le għax it-toqol tal-vjaġġ bena relazzjonijiet sbieħ, tassew intimi, li issa donnhom se jisfaxxaw fix-xejn.

Jinstema’ tal-biża’ l-vjaġġ lura. Forsi tkun tixtieq taħrab mill-ħajja li t-tmiem se jreġġgħek lura lejha. Forsi wkoll ikun jaqbel jekk tibdel ħajtek għal kollox. Forsi tixtieq tibqa’ fis-santwarju għal dejjem. U min jaf kemm-il “forsi” oħra titħarrek ġewwa fik. Tinjorahomx, ismagħhom, imma xorta waħda mur lura.

Il-fatt li se tmur lura mqar xi ftit mibdul diġà se jagħmel id-differenza kollha. Mill-vojt tal-bidu wasalt sal-qaddis tal-qaddisin fil-qalba ta’ ruħek u hemmhekk iltqajt mal-Qaddis. U, għax fhimt b’mod eżistenzjali dan kollu, se tmur lura konxju li mhux veru inti waħdek għax fik jgħammar Alla, li fil-qalba tiegħek inti xbieha tiegħu. Din hi l-identità tiegħek li ħarġet mill-ġdid għad-dawl, u li issa se tibda tgħix minnha. It-tgħanniqa miegħu fis-santwarju wara li ħallejtu jżarmak biċċa biċċa issa se ġġorra miegħek, u kull jum ta’ ħajtek se tħallih jgħannqek miegħu u inti wkoll se tgħannqu miegħek—ukoll jekk fil-forma tas-salib … tas-slaleb kollha ta’ qabel—u wiegħed lilek innifsek li xejn u ħadd mhu se jeħodulek għax lanqas hu ma jrid jitilfek! U dan hu li jridu għalik, u huwa possibbli li dan tgħożżu u tgħix minnu għal dejjem!

Rumani 8: Min se jifridna mill-Imħabba ta’ Kristu?
²⁸Aħna nafu li Alla, ma’ dawk li jħobbuh, ma’ dawk li huma msejħin skont il-providenza tiegħu, f’kollox jaħdem id f’id għall-ġid tagħhom. ²⁹Għax lil dawk li hu għarafhom mill-bidu, ippredestinahom ukoll biex jieħdu s-sura fuq ix-xbieha ta’ Ibnu, ħalli dan ikun il-kbir fost ħafna aħwa; ³⁰lil dawk li ppredestinahom, sejħilhom ukoll; lil dawk li sejħilhom, iġġustifikahom ukoll; lil dawk imbagħad li ġġustifikahom, igglorifikahom ukoll.
³¹Xi ngħid, mela, quddiem dan kollu? Jekk Alla hu magħna min jista’ jkun kontra tagħna? ³²Hu, li anqas lil Ibnu stess ma ħafirha, imma tah għalina lkoll, kif ma jagħtiniex ukoll kollox miegħu? ³³Min se jakkuża l-magħżulin ta’ Alla? Alla stess hu dak li jiġġustifikahom. ³⁴Min se jikkundannahom? Kristu Ġesù li miet, jew aħjar, li qam mill-imwiet, jinsab fuq il-lemin ta’ Alla, hu li jidħol għalina. ³⁵Min se jifridna mill-imħabba ta’ Kristu? It-taħbit, id-dwejjaq, il-persekuzzjoni, il-ġuħ, l-għera, it-tiġrib, ix-xabla? ³⁶Bħalma hu miktub: “Minħabba fik il-jum kollu jikkundannawna għall-mewt; jgħodduna bħal nagħaġ għall-qatla.”
³⁷Imma f’dan kollu aħna aktar minn rebbieħa bis-saħħa ta’ dak li ħabbna. ³⁸Għax jiena żgur li la l-mewt u la l-ħajja, la l-anġli u la l-qawwiet, la ż-żmien ta’ issa u la ta’ li ġej, la setgħat, ³⁹la l-għoli u lanqas il-fond, u ebda ħliqa oħra ma jistgħu qatt jifirduna mill-imħabba ta’ Alla li dehret fi Kristu Ġesù Sidna.

Rumani 8, 28-39